AK MANASTIR
Hagios Chariton veya Deyr-i Eflatun (Eflatun Manastırı) olarak da bilinen manastır, Konya’nın 4 km. batısındaki Takkeli Dağ’ın eteğinde yer almaktadır. Manastır kayalara oyulmuş iki kilise, ayazma, keşiş hücreleri, çeşitli mekânlar ile bir podyumdan meydana gelmektedir.
Aziz Chariton tarafından 4. yüzyılda kurulduğu düşünülen manastır, iki kitabeden anlaşıldığı kadarı ile 1067 ve 1289 yıllarında onarım geçirmiştir. Yapılan bu onarımlar, manastırın zaman içersinde geliştiğini göstermektedir. 19-20. Yüzyıllarda IV. Kyrillos, W. M. Ramsay, G. Bell, F. W. Hasluck ile S. Eyice tarafından incelenen manastırda, Mağara Meryem’ine ithaf edilmiş büyük bir kilise, altı veya yedi şapel, keşiş hücreleri ve toprak seviyesinin altında Aziz Chariton’un mucize eseri ortaya çıkardığı bir kutsal kuyu bulunduğu söylenmektedir.
yüzyılın başlarında harap bir halde olan manastırın her yıl 28 Eylül’deki Aziz Chariton yortusunda, Ortodokslar tarafından ziyaret edildiği bilinmektedir. Manastır Müslüman halk için de önemlidir. Manastırın bulunduğu tepedeki uçurumdan düşen Hz. Mevlana’nın oğlunun, Aziz Chariton olduğuna inanılan bir kişi tarafından mucizevî bir şekilde kurtarılması, manastırda dikdörtgen planlı olan bir mescid yapılmasına ve her yıl Mevlevi dervişlerinin başı olan Çelebi Efendi tarafından da burasının ziyaret edilmesini sağlamıştır.
Manastırın ana kilisesi dört destekli, kapalı yunan haçı planlıdır. Güney cephesindeki bir kapı ile girilen kilisenin yarım daire planlı üç apsisi bulunmaktadır. Beşik tonoz örtüye sahip olan kilise, güney cephedeki iki pencere ile aydınlanmaktadır. Kaba bir taş işçiliği olduğu görülen kilisenin duvar resimleri günümüze ulaşamamıştır.
Ak Manastırdaki diğer kilise ise tek neflidir. Templonu sağlam olan kilisenin duvarlarında kırmızı aşı boyasından yapılmış süsleme görülebilmektedir. Zeminde bulunan mezar izlerinden burasının bir mezar kilisesi olabileceği akla gelir.
Manastırda, duvarlarında istiridye motifli nişlere sahip dikdörtgen planlı mekânlar ile kaba yonu taştan yapılmış ayazma ve bir keşiş hücresi bulunmaktadır. Günümüzde manastıra ait iki kitabeli parça kilisenin içinde, iki kitabeli mezar taşı ise Konya Arkeoloji Müzesi’ndedir. Komnenos ailesinden bireylere ait olan mezar taşları, manastırın Selçuklu döneminde önemli Hıristiyanların mezarlarının bulunduğu bir yer olduğunu göstermektedir.
