Aya Elenia (Başmelek Mikail) Kilisesi
Hagios Mikhael ya da Büyük Kilise olarak da bilinen yapı, Sille’nin Subaşı Mahallesi’nde, Tatköy yol ayrımının güneyinde, eski bir çayın kenarında yer almaktadır.
Bizans Dönemine tarihlendirilen eserin, giriş kapısı üzerindeki kitabede yapının 327 yılında İmparator Konstantin’in annesi Helene tarafından Kudüs yolculuğu sırasında inşa ettirildiği ve II. Mahmut ile Abdülmecit dönemlerinde onarımlar gerçekleştirildiği söylenmektedir.
Dört serbest destekli, kapalı yunan haçı planlı olan eserin batısında narteks adı verilen bir giriş bölümü ve galerilere geçişi sağlayan merdivenler bulunmaktadır. Yapının iç kısmında, apsisin önünde İstanbul’dan getirilen ahşap ustalara yaptırılmış muhteşem bir ikonastasis yer almaktadır. Buraya asılan ikonalar Yunanistan’a götürülmüş, kaybolmuş ve Konya müzesine taşınmıştır.
Kilisenin kubbesinin merkezinde Pantokrator İsa tasvir edilmiştir. Kubbe kasnağında ise profilli, yuvarlak kemerli bir çerçeve içinde Musa, Süleyman, Davud ve Danyal peygamber tasvirleri yerleştirilmiştir. Pandantiflerde yer alan yuvarlak madalyonlarda dört İncil yazarının resimleri bulunmakta iken kaçırılan bu resimlerin yerleri bugün boş tutulmuştur.
Naosta kubbeyi taşıyan dört kemerin altına yirmi figür işlenmiştir. Batı haç kolu kemerinde Adem ve Havva’nın yasak meyveyi koparmaları ile cennetten kovuluş sahneleri, bir serafim meleği, Mısırlı azize Mary ve azize Tekla tasvirleri; Kuzey haç kolu kemerinde, İlyas, Elyasa ve Ezekiel peygamberler ile bir serafim meleği; Güney haç kolu kemerinde Danyal, Nahum peygamberler ile bir serafim melek tasviri ve doğu haç kolu kemerinde Tanrının gözü sahnesi tanımlanabilen figürlerdir.”
Yapıda kullanılan diğer bir bezeme ise kubbe kasnağının dış yüzünde görülen tuğla süslemelerdir. Kesme taşlardan yapılmış kasnakta bulunan üç tuğla şeritte zik zak, balıksırtı ve güneş motifleri görülebilmektedir. Kasnak her pencere arasına yerleştirilen ince kör kemerlerle de hareketlendirilmiştir.
Giriş kapısı üzerindeki Türkçe kitabenin Rum harfleriyle (Karamanlıca) yazıldığı eser, I. Dünya savaşında askeri depo ve yaralı askerlerin tedavisi için kullanılmıştır. Yakın zamanlara kadar harabe halde olan kilisenin restorasyonu, Selçuklu Belediyesi’nce gerçekleştirilmiştir. Restorasyon çalışmaları sonrasında Aya Elenia müze olarak hizmete girmiştir.
